دومین نشست ادبی «عصر آدینه»، جمعه ۲۷ بهمن ۱۴۰۲ ساعت ۱۶ در سالن استاد امیرخانی برگزار شد. حسنا محمدزاده(بخش شعر)، سید عباس سجادی(بخش موسیقی) و مهدی خاکی فیروز(بخش کتاب) مهمانان دومین نشست «عصر آدینه» بودند. مدیریت و اجرای این نشست برعهده سعید بیابانکی (شاعر و نویسنده) میزبان و بابک نبی (نویسنده) بود.
به گزارش روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، سعید بیابانکی با خواندن شعری از زندهیاد فروغ فرخزاد سخنان خود در این نشست، این طور آغاز کرد: ۲۴ بهمن ماه که گذشت، مصادف با پنجاه و چهارمین سالگرد درگذشت فروغ فرخزاد بود که در ۳۲ سالگی در اوج جوانی در سانحه تصادفی جان خود را از دست داد اما به گواه تاریخ ادبیات و فرهنگ ما یکی از بزرگترین شعرای ۱۰۰ سال اخیر کشور است. به ویژه در بین شاعرانی که بعد از نیما و تاثیر گرفته از او پا به عرصه شعر گذاشتند.
حسنا محمدزاده(شاعر) در ادامه این نشست گفت:
مطلبی از یکی از شاعران مشهور فرانسوی به نام آرتور رمبو میخواندم که درباره شعر زنان بود. او نظرات خیلی ارزشمندی در حوزه شعر دارد و در مورد شعر زنان میگوید: «معتقدم اگر تاریخ و اجتماع و زمان دست از به بردگی گرفتن زنان بردارد و مردان نامه آزادی زنان را آزاد کنند، زنان هم میتوانند شاعر شوند و به مکاشفه با مجهول بپردازند و آن چیزی را که مردها هیچوقت نتوانستند در مواجهه با جهان و خلقت کشف کنند را کشف کنند و به ما هم ارائه دهند.» او همه شاعرها را قافیهپرداز میداند و معتقد است که هنوز آنچه باید از هستی کشف کنند را کشف نکردند.
او افزود: بعد از خواندن این مطلب ذهنم به سمت شعر فروغ رفت و فکر کردم فروغ ما شاعری است که به این مرحله رسیده است. او حتی توانسته به عمق مجهول دست پیدا کند. در طول تاریخ، شعرای زن کمی را به نسبت مردان میشناسیم. اما اتفاقی که از زمان مشروطه در شعر ایران میافتد، این است که زنان حضور پررنگتری در جامعه پیدا کرده و همین موضوع سبب میشود تا شعر زنان به یک هویت و شخصیت مستقلی دست پیدا کند.
محمدزاده در ادامه بیان کرد: اگر در تاریخ ادبیات تا پیش از مشروطه به شعرهای شعرای زن نگاه کنیم، میبینیم که زن، شخصیت و دنیای زیسته او هیچ حضوری در دنیای شعر ندارد. یعنی حتی وقتی زنی شعر میگوید، انگار از زبان مردان صحبت میکند. در زمان مشروطه افرادی چون پروین اعتصامی، سیمین بهبانی، فروغ فرخزاد و بسیاری دیگر که به عنوان شعرای مطرح زن شناخته میشوند، مدل دیگری را در نوشتن پی میگیرند. اما عالم تاج قائم مقامی شاعر زن دیگری است که در شعر خود سنتشکنی کرده و تابوهای بسیاری را شکسته است. اما کمتر درباره او صحبت شده است.
او در بخش دیگری از صحبتهایش گفت: شاخصه شعر فروغ چیست که سبب شده تا او را به عنوان یکی از سردمداران شعر زنان بشناسیم؟ و او را در بین یکی از ۵ تن مطرح شعر معاصر ایران و بزرگانی چون نیما و اخوان نام ببریم؟ او در شعر خود چه کرده که به چنین جایگاهی رسیده است؟ بسیاری دلیل این اتفاق را در اتفاقات زندگی شخصی او جستوجو میکنند. اما اگر سر سوزنی شعر را بشناسیم، میبینیم که در همان دوره و اکنون نیز شعرای بسیاری بودند و هستند که تمام اتفاقات تلخ زندگی فروغ را داشتند اما شعرشان به چنین جایگاهی نرسیده است. در واقع تا شما مایهای در هنر نداشته باشید، تمام عوامل هم دست به دست هم دهند، شعر و شاعر را به جایگاهی نمیرسانند.
متن کامل خبر را بخوانید در:
کارگاه تخصصی شعر (در سه سطح مقدماتی، پیشرفته، نقد اشعار)
مدرس: دکتر حسنا محمدزاده
برای مشاهده ویوئو روی عکس کلیک کنید
سرفصل دوره ها:
سطح مقدماتی: آشنایی با فرم، زبان، موسیقی و خیال در شعر
سطح پیشرفته: زیباییشناسی شعر، تکنیکهای تصویرپردازی، گونههای نوآوری در زبان، جهانبینی و اندیشه
نقد اشعار: نقد شعر و طرح مباحث کاربردی آموزشی بر مبنای اشعار هنرجویان
راههای ارتباطی برای ثبت نام:
شماره تماس: 09210720236
info@naderacademy.ir
https://naderacademy.ir
در کتابی خواندم که یکی از چهرههای معروف ادب فارسی که بی گمان در انحطاط شعر همعصرانش سهم بزرگی داشته، «عنصری» است. او یکی از ضعیفترین گویندگانی است که معروف است به نداشتن دید شعری و تجربۀ حسی و عدم استطاعت بر خلق تصاویر شعری نو و در سراسر دیوان او یک تصویر تازه نمیتوان یافت؛ اما شهرت بیش از حد عنصری به استادی مسلم شعر (که حتما از کانالهای دیگری به این شهرت و قدرت رسیده بودهاست) سبب شدهاست که بسیاری از اهل ادب به اشتباه بیفتند و تصورشان نسبت به شعر دگرگون شود و همه جا سرمشق شاعری، راه و رسم عنصری معرفی شود. (شفیعی کدکنی، 1396: 526).
بی آنکه بخواهم یاد برخی شاعران هندیواره نویس روزگار خودمان افتادم که خبر صفهای طولانی فروش کتابهایشان، گوش به گوش میچرخد. آنها که شعر شناسند میدانند که در سراسر کتاب این حضرات یک تصویر یا یک اندیشۀ منحصر به خود شاعر نمی توان یافت. شعر معناگرایی که معنایش را از قرن ده و یازده بگیرد به درد همان قرن ده و یازده میخورد، حتی اگر زبانش نو باشد. شعر عارفانهنمایی که در هنرمندانهترین حالتش در همان می و ساقی و سجادهای که «حافظ» بارها از آن کار کشیده ماندهاست، برای دنیای امروز و انسان امروز چه خواهد داشت؟
من از جوانهایی که شعر شناس نیستند و در شعر گذشتگان مطالعهای ندارند و این کپیهای دست چندم را وحی منزل میپندارند توقعی ندارم. تعجب من از اساتید دانشگاهی است که اگرچه برخیشان در شعر معاصر، مطالعه و شناخت چندانی ندارند، اما لااقل شعر کهن را خوب میشناسند؛ پس چگونه نام این حضرات را در صدر تحقیقات دانشجویانشان قرار دادهاند؟! شاید امروز به عمق فاجعه پی نبریم اما قطعا آیندگان خواهند گفت که قدرتهای نامشروع عدهای مقلد شاعرنما، چه جوانانی را که به انحطاط شعری نکشاند و چه ابتذالی را که در شعر این روزگار رقم نزد.
حسنا محمدزاده- 24 خرداد 1401
نقد و تحلیل کتاب «در کوچه باغ های اصفهان» سروده ی دکتر «نادر ابراهیمیان» را بخوانید در :
نقد و تحلیل کتاب «نشت گاز در شب تنهایی» سروده «لیلا کردبچه» را بخوانید در:
حسنا محمدزاده براساس خوانش و تحلیل آثار ۱۰ شاعر معاصر «سرمشق» نوشت
حسنا محمدزاده گفت: مجموعه «سرمشق» به خوانش و تحلیل آثار ۱۰ تن از شاعران معاصر، اختصاص یافتهاست تا از این طریق، تصویری از منظومه فکری و جهانبینی شاعران و گونههای برجستگی و نوآوری در شعرشان، در چشمانداز شاعران جوان قرار دهد.
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، کتاب «سرمشق»، مجموعهای پژوهشی به قلم «حسنا محمدزاده» است که با رویکرد خوانش و تحلیل نمونههایی از شعر معاصر و به همت انتشارات هزاره ققنوس چند روزی است روانه بازار کتاب شده است.
حسنا محمدزاده در گفتوگو با خبرنگار فارس درباره هدف از تدوین «سرمشق» اظهار داشت: با توجه به حضور چشمگیر شاعران جوان و پرانرژی در عرصه قلم و سرعت پیشرفت تکنولوژی و گسترش وسیلههای ارتباط جمعی در دنیای امروز که با وجود محاسن فراون، توانستهاند تا حدودی مرزهای شاعرانگی را جابهجا کنند، میتوان گفت شعر، بیش از هر زمان دیگری نیازمند تحلیل و بررسی است. شاید یکی از راههای کمک به حرکت رو به رشد شعر، واکاوی آثار موفق و بررسی پیچ و خمهای مسیر تحول شعر تا به امروز باشد.
* «سرمشق» به خوانش و تحلیل آثار ده تن از شاعران معاصر، اختصاص دارد
این شاعر درباره محتوای سرمشق افزود: مجموعه «سرمشق» به خوانش و تحلیل آثار ۱۰ تن از شاعران معاصر، اختصاص یافتهاست تا از این طریق، تصویری از منظومه فکری و جهانبینی شاعران و گونههای برجستگی و نوآوری در شعرشان، در چشمانداز شاعران جوان قرار دهد. در انتخاب شعرا، تنوع آثار و گرایشهای صوری و محتواییشان مد نظر بوده و تلاش شدهاست که آثار منتخب، درونمایههای گوناگون از جمله: عاشقانه، عرفانی، اجتماعی، اعتراض، مذهبی و حِکمی را در بر بگیرند و برای تنوع در جلوههای صوری، به قالبهای چون: غزل، رباعی، نیمایی، چهارپاره و سپید، پرداخته شدهاست.
* مسیری که برای تالیف یک کتاب طی شد
وی اضافه کرد: برای مثال در تحلیل قالب غزل و شناخت شاخصههای غزل نو و صورتهای نوآوری در آن، به سراغ اشعار «سیمین بهبهانی» رفتهایم و درونمایههای عاشقانه، با اشعار «محمدعلی بهمنی» مورد بررسی قرار گرفتهاست. همچنین برای بدست آوردن رگههای عرفان در غزل معاصر و چگونگی بازتاب آن در شعر و شباهتها و تفاوتهایی که ممکن است عرفان مدرن، با عرفان شاعرانی چون مولوی و سنایی داشته باشد به غزلهای «زکریا اخلاقی» پرداخته شدهاست. برجستگیهای شعر سپید امروز و بازتاب هنرمندیهای زبانی، موسیقیایی، تخیلی و محتوایی در آن با تفحص در اشعار سپید «منوچهر آتشی» صورت گرفتهاست. و در سپید سرودههای «علی داودی» با تکیه بر مبحث رومانتیسم اجتماعی و چگونگی بازتاب آن در شعر ادامه یافتهاست. برای تحلیل قالب رباعی و بیان مختصری از آنچه تا به امروز بر این قالب گذشته و بررسی گونههای نوآوری فرمی و محتوایی در آن، رباعیات «بیژن ارژن» مورد تحلیل قرار گرفتهاند. برای قالب نیمایی و درونمایه اعتراض و آشنایی با برخی هنرمندیهای زبانی، نیماییهای «مرتضی امیری اسفندقه» مورد تحلیل بودهاند.
وی ادامه داد: قالب چهارپاره با نگاهی به شعر «سعید بیابانکی» و تحلیل سمبولیسم اجتماعی در آن صورت گرفتهاست. غزلها و مثنویهای «غلامرضا کافی» را با نگاهی به قلندریه، بازتاب قرآن در زبان شعر و تأملی در رویکرهای آرکاییک زبان، به تماشا نشستهایم و در پایان، بررسی بخشی از شعر مذهبی امروز و چگونگی بازتاب جلوههای مختلف سیاست و اجتماع در آن و توجه به سفرنامهنویسی، با تفحص در نیماییهای «سید مهدی موسوی» صورت گرفته است.
* کتابهای معتبر علمی و آکادمیک در حوزه شعر معاصر مبنای «سرمشق» شد
وی در پاسخ به اینکه دستمایه تدوین این مجموعه بیشتر چه آثاری از شاعران و چه کتابهایی بودهاست، خاطر نشان کرد: به جز سیمین بهبهانی و منوچهر آتشی که مبنای تحلیل، مجموعه کامل اشعارشان بوده در مورد دیگر شاعران، تنها به تحلیل یکی از آثار منتشر شدهشان پرداختهایم و مسلما در یک اثر منتشر شده شاعر، نمیتوان به نتیجهای کلی در مورد سبک و جهانبینی وی دستیافت. برای آشنایی مخاطبان این مجموعه با فضای شعری و حال و هوای شاعران، در مقدمه کار هر یک، تعدادی از اشعارشان نقل شدهاست. علاوه بر آن مطالبی از کتابهای معتبر علمی و آکادمیک در حوزه شعر معاصر (با هدف رفع بخشی از ابهامات و روشن شدن پارهای از مسائل) گزینش و نقل قول شدهاند.
محمدزاده همچنین به شاعران موفق هم اشاره کرد و ابراز داشت: مسلما تعداد شعرای موفق و آثار برجسته به انتخابهای این کتاب محدود نمیشود و برای پرداختن به بهترین آثار معاصر باید مجموعههای نقد محور مکملی گردآوری شوند.
کتاب "سرمشق " با رویکرد تحلیل و نقد شعر معاصر به همت نشر هزاره ققنوس منتشر شد .