سی امین شماره مجله ادبی چامه تیر و مرداد ماه 1402
در این شماره بخش هایی از گفتگوی تخصصی چامه با حسنا محمدزاده در رابطه با شعر و دنیای ادبیات منتشر شده است
متن گفتگو در ادامه مطلب
چاپ شده در مجله شعر پژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز
تابستان 1402
چاپ شده در مجله پژوهش های دستوری و بلاغی دانشگاه قم
دوره 12، شماره 22، شماره پیاپی 22، اسفند 1401
مقاله علمی پژوهشی «زیبایی شناسی رباعی های بیژن ارژن از منظر نقد فرمالیستی»
منتشر شده در «پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت» / دانشگاه تهران - آذرماه 1401
حضور و شعرخوانی حسنا محمدزاده در برنامه «دیدار ماه» شبکه دو سیما
«ویژه برنامه اربعین حسینی»/ بیست و ششم شهریور ماه 1401
ضمیمه ادبی هنری روزنامه اطلاعات/ 25 مرداد 1401
چه نقش میزند این پیر پرنیاناندیش
که بس گره ز دل و جان سایه بست و گشود
سایه از دنیا رفته و بازار اعمال نظرهای سطحی بر سر شعر و شخصیت و رویکردهای سیاسی او داغ است؛ تا حدی که جوانان خامی که در جایگاه نوۀ سایهاند و به زور، مجموعه شعری متوسط منتشر کردهاند، به خود اجازه میدهند بر شعر او خط بطلان کهنگی بکشند. فضای مجازی پر است از سخنان نسنجیده همراه با یکسویهنگری و احساساتیگری که میتواند ناآشنایان به شعر را در گمان افکند. آنچه خردهگیرانِ آشنا به زیر و بم شعر را به خروش واداشته و چندان بیراه هم نیست، نزدیکی شعر سایه با ذوق حاکم بر جامعه در نفی شعر داعیهداران هنر مدرن و پسامدرن است، اما با هر عینکی که بنگریم، آنچه به جا مانده یکسره سیاه نیست، لااقل نمیتوان غزل او را با غزل تقلیدی شهریار و رهی معیری در یک سطح قرار داد؛ او نشان داده که غزل قدرت سازگاری با پارادایمهای مدرن را دارد؛ هرچند که نتوانستهباشد غزلی کاملا نو و مدرن بگوید؛ وجه تشخّص غزل او، بازآفرینی نمادهای حافظانه برای بیان استبداد و اختناق حاکم بر جامعه و پیوستن به جریان سمبولیسم اجتماعی است، تا جایی که توانسته تصاویر و تمثیلهای عرفانی و تغزلی را هم تبدیل به نمادهای اجتماعی کند و غزل را با تمام سرو صداهای حاکم بر فضای شعر، به دنیای امروز بکشاند؛ گرچه به این مسأله اذعان داشتهباشیم که از حیث استخدام واژگان، تعابیر و ساختهای نحوی، اغلب نمادها، تمثیلها و مضامین فکری متأثر از شیوۀ حافظ است.
نگریستن به هنرمند و اثر هنری با عینکی سیاه ویژگی روزگار ماست. فراموش نکنیم آنچه شاعری را در منظر همگان بزرگ میکند، علاوه بر شعر، زیست شاعرانه و داشتن وجودی است که بیشتر از سایه در معرض نور بودهاست.
حسنا محمدزاده – 19 مرداد 1401
کارگاه تخصصی شعر (در سه سطح مقدماتی، پیشرفته، نقد اشعار)
مدرس: دکتر حسنا محمدزاده
برای مشاهده ویوئو روی عکس کلیک کنید
سرفصل دوره ها:
سطح مقدماتی: آشنایی با فرم، زبان، موسیقی و خیال در شعر
سطح پیشرفته: زیباییشناسی شعر، تکنیکهای تصویرپردازی، گونههای نوآوری در زبان، جهانبینی و اندیشه
نقد اشعار: نقد شعر و طرح مباحث کاربردی آموزشی بر مبنای اشعار هنرجویان
راههای ارتباطی برای ثبت نام:
شماره تماس: 09210720236
info@naderacademy.ir
https://naderacademy.ir
در کتابی خواندم که یکی از چهرههای معروف ادب فارسی که بی گمان در انحطاط شعر همعصرانش سهم بزرگی داشته، «عنصری» است. او یکی از ضعیفترین گویندگانی است که معروف است به نداشتن دید شعری و تجربۀ حسی و عدم استطاعت بر خلق تصاویر شعری نو و در سراسر دیوان او یک تصویر تازه نمیتوان یافت؛ اما شهرت بیش از حد عنصری به استادی مسلم شعر (که حتما از کانالهای دیگری به این شهرت و قدرت رسیده بودهاست) سبب شدهاست که بسیاری از اهل ادب به اشتباه بیفتند و تصورشان نسبت به شعر دگرگون شود و همه جا سرمشق شاعری، راه و رسم عنصری معرفی شود. (شفیعی کدکنی، 1396: 526).
بی آنکه بخواهم یاد برخی شاعران هندیواره نویس روزگار خودمان افتادم که خبر صفهای طولانی فروش کتابهایشان، گوش به گوش میچرخد. آنها که شعر شناسند میدانند که در سراسر کتاب این حضرات یک تصویر یا یک اندیشۀ منحصر به خود شاعر نمی توان یافت. شعر معناگرایی که معنایش را از قرن ده و یازده بگیرد به درد همان قرن ده و یازده میخورد، حتی اگر زبانش نو باشد. شعر عارفانهنمایی که در هنرمندانهترین حالتش در همان می و ساقی و سجادهای که «حافظ» بارها از آن کار کشیده ماندهاست، برای دنیای امروز و انسان امروز چه خواهد داشت؟
من از جوانهایی که شعر شناس نیستند و در شعر گذشتگان مطالعهای ندارند و این کپیهای دست چندم را وحی منزل میپندارند توقعی ندارم. تعجب من از اساتید دانشگاهی است که اگرچه برخیشان در شعر معاصر، مطالعه و شناخت چندانی ندارند، اما لااقل شعر کهن را خوب میشناسند؛ پس چگونه نام این حضرات را در صدر تحقیقات دانشجویانشان قرار دادهاند؟! شاید امروز به عمق فاجعه پی نبریم اما قطعا آیندگان خواهند گفت که قدرتهای نامشروع عدهای مقلد شاعرنما، چه جوانانی را که به انحطاط شعری نکشاند و چه ابتذالی را که در شعر این روزگار رقم نزد.
حسنا محمدزاده- 24 خرداد 1401
حتما داستان «لباس جدید پادشاه» اثر «هانس کریستین اندرسن» نویسندۀ دانمارکی را خوانده اید. ماجرا از این قرار است که پادشاهی به خیاط ها سفارش لباس متفاوت و فاخر می دهد. دو خیاط شیاد از موقعیت سوء استفاده می کنند و می گویند ما متفاوت ترین و زیباترین لباس را می دوزیم، اما آدم های احمق نمی توانند آن را ببینند. شاه و وزیر و درباریان از ترس اینکه انگ احمق بودن بخورند، خودشان را به آن راه میزنند و از زیبایی لباس ندیده و نبوده تعریف میکنند و به این واسطه، شاه عریان راهی شهر میشود.
حکایت بسیاری از شعرها و کتابهای روزگار ما،شده حکایت «لباس جدید پادشاه».
می گویند خوب است، لابد خوب است که می گویند و لابد اگر بپرسیم خوبی اش کجاست؟ می گویند تو احمقی و نمی بینی. حالا باید پرسید با کدام چشم بصیرت روشن شده در درونتان، خوبی ها و زیبایی های نداشته را دیده اید که ما نمی توانیم ببینیم.
حسنا محمدزاده- 20 اسفندماه 1400
در همهمهها گم شدم از تیررس تو
ای زندگیام بسته به هرم نفس تو!
قیچی شده بالم تو بگو از که بنالم؟!
قسمت شده هرگز نپرم از قفس تو
از وسعت تنهاییام آنقدر بگویم
تنها کس من بودی و من هیچ کس تو
شام شب و صبحانهی من بوده، نبودت
کی میرود از روی لبم طعم گس تو؟
شرمندهام از مورچههایت فقط ای مرگ!
از من چه به جا مانده برای هوس تو؟
من منتظرم، منتظر لحظهی رفتن
دنیا چه قدر مانده به بانگ جرس تو!؟
بس حلقه زدم بر در و حرفی نشنیدم
من هیچکسام یا که در این خانه کسی نیست
بیدل
بیا از خیر من بگذر که شهری زلزلهخیزم
که دائم با گسلهای دلِ تنگم گلاویزم
بیا از خیر من بگذر که رستاخیز اندوهم
که شبها اسکلتهای جنون را برمیانگیزم
که من معشوقهی یک ایل مردِ نیمهویرانم
که من معشوقهی یک ایل مردِ نیمهچنگیزم
مرا در خمرهاش انداخت روزی دائمالخمری
اگر حالا مِیام در استکانهای تو میریزم
به عقد خود درآوردهست لبخند تو روحم را
اگرچه همسرِ آیینه و دریا و پاییزم
سکوتم خیس شد، سقف خیالم خیس، حالم خیس
تو سرمیرفتی از بیخوابیِ چشمان لبریزم
تمامم کن که بیساعتترین روز خدا هستم
بپرهیز از من و بگذار از عشقت بپرهیزم
برآورید سر از خاک دانههای عزیز!
نشان دهید خدا را نشانههای عزیز!
خزان وزیده و تاراج کرده مزرعه را
قسم به جیب تهیتان خزانههای عزیز!
چقدر قحطی مردانگیست در کوچه
جنین مرده نزایید خانههای عزیز!
امان دهید به گنجشکهای مستأجر
در این گرانی بیرحم لانههای عزیز!
به این زمانهی ژولیده و شب پرپشت
دوباره نظم ببخشید شانههای عزیز!
به یاری من و چشمان سرکشم بروید
برای هقهق امشب، بهانههای عزیز!
حالا تو مراد منی و شعر، مریدت
حالا نفسی میشود آیا نکشیدت؟!
هر بار گره خورد نگاهت به نگاهم
یک چشم به حرف آمد و یک چشم شنیدت
دلبستگی ساقهی خشکیده و ریشهست
دل بستن انگشت من و موی سپیدت
بیعطر تنت سخت پریشانم و ای کاش
میشد کمی از حجرهی عطار خریدت
ای شانهی تو خانهترین خانهی ممکن!
سرمستم و در دست من افتاده کلیدت
دل را به تنم میکنم و با تو میآیم
پیراهن بخت است الهی به امیدت!
حسنا محمدزاده
مقالهی علمی پژوهشی «گونه های نوآوری در غزلهای منوچهر نیستانی» چاپ شده در «مجلهی ادب فارسی» / دانشگاه تهران
نقد و تحلیل کتاب «در کوچه باغ های اصفهان» سروده ی دکتر «نادر ابراهیمیان» را بخوانید در :
نقد و تحلیل کتاب «گاهی دلم برای خودم تنگ میشود» سروده ی استاد «محمدعلی بهمنی» را بخوانید در:
برای مشاهده ویدیو روی عکس کلیک کنید
نقد و تحلیل تخصصی آقای «حمزه محمدی» بر «کتاب پری روز» را بخوانید در:
متن کامل مقاله در ادامه مطلب:
شعر خوانی «حسنا محمدزاده» در همایش «هر چه فریاد»
غزل «پرچم تکان می داد آرام، جغرافیای بادها را»
نقد و تحلیلی بر کتاب «دارم خجالت میکشم از اینکه انسانم» سروده «مرتضی امیری اسفندقه» را بخوانید در :
غم، زمانی که به من دل بسپاری بد نیست
غصه وقتی تو مرا دوست بداری بد نیست
خُم سربستهی من! منتظرم بازشوی
به هوایت همهی عمر خماری بد نیست
نگران شب و شوریدگی خانه نباش!
حال بغض من و این چند قناری بد نیست
پیش آیینه که از باغچه پاییزتر است
دلخوشی با رژلبهای اناری بد نیست
دست خالی نفرستش به هواداری من
بوسهای روی لب باد بکاری بد نیست
چشم دلتنگ مرا گاه به خوابت ببری
یا در آغوش نگاهت بفشاری بد نیست
خبری، درد دلی، راز مگویی... چیزی
نامهای هم به هوایم بنگاری بد نیست
برنامه «شعر شبانه» شنبه 19 مرداد، حسنا محمدزاده، شاعر خوش ذوق کاشانی را معرفی میکند.
به گزارش روابط عمومی رسانه ملی حسنا محمدزاده، سال 1361 در کاشان دیده به جهان گشود. این شاعره کاشانی از سال 76 شعر را به صورت جدی دنبال کرد و همزمان تحصیلات دانشگاهی اش را در رشته الکترونیک به پایان رساند. یکی از مهمترین ویژگی های غزل محمدزاده، بهره گیری از زبانی ساده و روان است. او مفاهیم مد نظرش را به صورت کاملا گویا و قابل درک، اما مبتنی بر منطقی شاعرانه که برای تمامی مخاطبان قابل درک باشد بیان می کند .....
لینک خبر در : پایگاه اطلاع رسانی صدا و سیمای جمهوری اسلامی
حسنا محمدزاده براساس خوانش و تحلیل آثار ۱۰ شاعر معاصر «سرمشق» نوشت
حسنا محمدزاده گفت: مجموعه «سرمشق» به خوانش و تحلیل آثار ۱۰ تن از شاعران معاصر، اختصاص یافتهاست تا از این طریق، تصویری از منظومه فکری و جهانبینی شاعران و گونههای برجستگی و نوآوری در شعرشان، در چشمانداز شاعران جوان قرار دهد.
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، کتاب «سرمشق»، مجموعهای پژوهشی به قلم «حسنا محمدزاده» است که با رویکرد خوانش و تحلیل نمونههایی از شعر معاصر و به همت انتشارات هزاره ققنوس چند روزی است روانه بازار کتاب شده است.
حسنا محمدزاده در گفتوگو با خبرنگار فارس درباره هدف از تدوین «سرمشق» اظهار داشت: با توجه به حضور چشمگیر شاعران جوان و پرانرژی در عرصه قلم و سرعت پیشرفت تکنولوژی و گسترش وسیلههای ارتباط جمعی در دنیای امروز که با وجود محاسن فراون، توانستهاند تا حدودی مرزهای شاعرانگی را جابهجا کنند، میتوان گفت شعر، بیش از هر زمان دیگری نیازمند تحلیل و بررسی است. شاید یکی از راههای کمک به حرکت رو به رشد شعر، واکاوی آثار موفق و بررسی پیچ و خمهای مسیر تحول شعر تا به امروز باشد.
* «سرمشق» به خوانش و تحلیل آثار ده تن از شاعران معاصر، اختصاص دارد
این شاعر درباره محتوای سرمشق افزود: مجموعه «سرمشق» به خوانش و تحلیل آثار ۱۰ تن از شاعران معاصر، اختصاص یافتهاست تا از این طریق، تصویری از منظومه فکری و جهانبینی شاعران و گونههای برجستگی و نوآوری در شعرشان، در چشمانداز شاعران جوان قرار دهد. در انتخاب شعرا، تنوع آثار و گرایشهای صوری و محتواییشان مد نظر بوده و تلاش شدهاست که آثار منتخب، درونمایههای گوناگون از جمله: عاشقانه، عرفانی، اجتماعی، اعتراض، مذهبی و حِکمی را در بر بگیرند و برای تنوع در جلوههای صوری، به قالبهای چون: غزل، رباعی، نیمایی، چهارپاره و سپید، پرداخته شدهاست.
* مسیری که برای تالیف یک کتاب طی شد
وی اضافه کرد: برای مثال در تحلیل قالب غزل و شناخت شاخصههای غزل نو و صورتهای نوآوری در آن، به سراغ اشعار «سیمین بهبهانی» رفتهایم و درونمایههای عاشقانه، با اشعار «محمدعلی بهمنی» مورد بررسی قرار گرفتهاست. همچنین برای بدست آوردن رگههای عرفان در غزل معاصر و چگونگی بازتاب آن در شعر و شباهتها و تفاوتهایی که ممکن است عرفان مدرن، با عرفان شاعرانی چون مولوی و سنایی داشته باشد به غزلهای «زکریا اخلاقی» پرداخته شدهاست. برجستگیهای شعر سپید امروز و بازتاب هنرمندیهای زبانی، موسیقیایی، تخیلی و محتوایی در آن با تفحص در اشعار سپید «منوچهر آتشی» صورت گرفتهاست. و در سپید سرودههای «علی داودی» با تکیه بر مبحث رومانتیسم اجتماعی و چگونگی بازتاب آن در شعر ادامه یافتهاست. برای تحلیل قالب رباعی و بیان مختصری از آنچه تا به امروز بر این قالب گذشته و بررسی گونههای نوآوری فرمی و محتوایی در آن، رباعیات «بیژن ارژن» مورد تحلیل قرار گرفتهاند. برای قالب نیمایی و درونمایه اعتراض و آشنایی با برخی هنرمندیهای زبانی، نیماییهای «مرتضی امیری اسفندقه» مورد تحلیل بودهاند.
وی ادامه داد: قالب چهارپاره با نگاهی به شعر «سعید بیابانکی» و تحلیل سمبولیسم اجتماعی در آن صورت گرفتهاست. غزلها و مثنویهای «غلامرضا کافی» را با نگاهی به قلندریه، بازتاب قرآن در زبان شعر و تأملی در رویکرهای آرکاییک زبان، به تماشا نشستهایم و در پایان، بررسی بخشی از شعر مذهبی امروز و چگونگی بازتاب جلوههای مختلف سیاست و اجتماع در آن و توجه به سفرنامهنویسی، با تفحص در نیماییهای «سید مهدی موسوی» صورت گرفته است.
* کتابهای معتبر علمی و آکادمیک در حوزه شعر معاصر مبنای «سرمشق» شد
وی در پاسخ به اینکه دستمایه تدوین این مجموعه بیشتر چه آثاری از شاعران و چه کتابهایی بودهاست، خاطر نشان کرد: به جز سیمین بهبهانی و منوچهر آتشی که مبنای تحلیل، مجموعه کامل اشعارشان بوده در مورد دیگر شاعران، تنها به تحلیل یکی از آثار منتشر شدهشان پرداختهایم و مسلما در یک اثر منتشر شده شاعر، نمیتوان به نتیجهای کلی در مورد سبک و جهانبینی وی دستیافت. برای آشنایی مخاطبان این مجموعه با فضای شعری و حال و هوای شاعران، در مقدمه کار هر یک، تعدادی از اشعارشان نقل شدهاست. علاوه بر آن مطالبی از کتابهای معتبر علمی و آکادمیک در حوزه شعر معاصر (با هدف رفع بخشی از ابهامات و روشن شدن پارهای از مسائل) گزینش و نقل قول شدهاند.
محمدزاده همچنین به شاعران موفق هم اشاره کرد و ابراز داشت: مسلما تعداد شعرای موفق و آثار برجسته به انتخابهای این کتاب محدود نمیشود و برای پرداختن به بهترین آثار معاصر باید مجموعههای نقد محور مکملی گردآوری شوند.
یادداشت مرا بر کتاب « چاپ بیروت» سروده ی «علی داودی» بخوانید در :
یادداشت مرا بر کتاب « آیینه کاری سکوت» سروده ی «نیلوفر بختیاری» بخوانید در :
یادداشت مرا بر کتاب « واقعه » سروده ی دکتر «غلامرضا کافی» بخوانید در :
یادداشت خانم پرنیان نرجس پور بر کتاب " زیر هر واژه آتشفشان است " را بخوانید در :
افسانه شده ...ورد زبان ها شده بی تو
این نامه که با خون دل امضا شده بی تو
ربطی به سجل و گذر عمر ندارد
پشت من و این خانه اگر تا شده بی تو
احساس غریبی به فراگیری ِ دنیا
در بقچه ی تنهایی من جا شده بی تو
حوضی که نشد پر شود از ماهی قرمز
با اشک من اندازه ی دریا شده بی تو
شاکی شده خورشید هم از دست نبودت
روز است ولی روز مبادا شده بی تو
شب ها به چه جان کندنی از نیمه گذشتند
تقویم ، سراسر شب یلدا شده بی تو
این مسأله مبهم شده و حل شدنی نیست
دل بوده زمانی و معما شده بی تو
شاعره کاشانی نامزد پانزدهمین دوره جایزه ی قلم زرین شد.
به گزارش روابط عمومی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی : کتاب ‹‹قفس تنگی›› سروده خانم حسنا محمدزاده شاعره نامدار کاشانی نامزد پانزدهمین دوره جایزه ی کتاب سال قلم زرین شد .
این کتاب هشتمین کتاب حسنا محمد زاده است که در قالب غزل از سوی انتشارات شهرستان ادب منتشر شده است، در بخش شعر بزرگسالان نامزد پانزدهمین دوره جایزه ی قلم زرین انتخاب شده است.
پیش از این هم حسنا محمدزاده موفق شده بود با کتاب ‹‹خورشیدهای توامان » اش این جایزه ارزشمند را به خود اختصاص دهد.
مراسم اختتامیه پانزدهمین دوره جایزه ی قلم زرین ۱۴ تیرماه (همزمان با روز قلم) در تهران برگزار خواهد شد.